|
|
Herpes ( Uçuk ) Göz Hastalıkları
|
Uçuk virusu olarak bilinen Herpes Simplex virusu en yaygın viral enfeksiyon kaynaklarından biridir. İki tipi vardır; HSV-1: genellikle yüz, dudaklar ve gözlerde, HSV-2: genellikle genital enfeksiyona sebebiyet veriri. Toplumun yaklaşık % 90'ı herpes simpleks virüs taşıyıcısıdır. Yaygın bulunan HSV'nin tipik bir özelliği genellikle kendiliğinden iyileşen ilkin enfeksiyonun farkedilmeden geçmesidir. Virus enfeksiyonu ile ilk karşılaşma primer enfeksiyon olarak adlandırılır ve nadiren klinik bulgu verir. Çoğunlukla karşılaşma çocukluk dönemindedir (Genellikle 6ay-5 yaş arası). Primer enfeksiyonu takiben virus vücutta ömürboyu yaşar. Sinirlere tutunan bu viruslar sinir köklerinde inaktif şekilde kalırlar (HSV-1 Trigeminal sinir köklerinde, HSV-2 Spinal sinir köklerinde). Bazı hastalarda ise virus aktivasyonuna rastlanılmaktadır. Viruslar sinir köklerinden sinir uçlaraına doğru hareket ederek sinir sonlanmalarında kendilerini belli ederler (genital herpes, dudak uçuğu veya göz uçuğu şeklinde). Bu hastalarda göz nüksleri kapak, konjonktiva ve kornea turulumu şeklindedir.
Kornea tutulumları görme açısından en tehditvarı durmu oluşturur.
Kornea tutulumları (HSV Keratiti). Herpes virusu korneada yerleşim yerine göre ve kliniğine göre sınıflandırılmaktadır. Bunlar epitelyal keratit, stromal keratiti, endotelyal keratitler ve nörotrofik keratit olarak sınıflandırılmaktadır.
1. Enfeksiyöz Epitelyal Kertit.
Canlı virüsün reaktivasyonu ile oluşur. En sık karşılaşılan şekil dendritik ülserlerdir. Dendrit ağaç anlamına gelen sözcükten türemiştir ve görünüm olarak bir ağaç dalına benzerlik göstermektedir (Resim 1). Genişlemiş dendritik ülserler ‘’coğrfaik ülser’’ olarak tanımlanır.
|
| |
Resim 1. Dendrit Ülseri
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
2. Stromal Keratiti.
Stromal hastalık 2 şekilde görülür : nekrotizan stromal keratiti ve immün stromal keratit.
Nekrotizan stromal keratit. Virüsün kornea stromasına direk invazyonu ve yoğun enflamatuar cevap sonucu oluştuğu düşünülmektedir. Klinikte yoğun stromal infiltrasyon, ülserasyon ve nekroz görünümü hakimdir (Resim 2). Bu hastalık korneal incelme ve kornea delinmesi ile sonuçlanabilmektedir.
|
| |
Resim 2. Nekrotizan stromal keratite bağlı doku kaybı ve ödem
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
İmmün stromal keratit. Nonnekrotizan veya interstisiyel keratitler olarakta bilinen bu klinik tablo en sık kronikleşebilen ve tekrarlayaban keratit şeklidir. İmmün stromal keratitin klinik görünümü infiltrasyonlar (fokal, multifokal veya diffüz), immün halka, yeni damarlanmalar veya hayalet damarlar şeklinde görülebilmekte (Resim 3 ).
|
|
|
|
Resim 3. a. Nüks stromal keratit;
ödem, eski skar izleri ve yeni damarlanmalar.
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
Resim 3. b. Skar burakarak iyileşme
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
3. Endotelit
Kornea endotelini etkileyen enflamasyon endotel hücre kaybına-bozulmasına üzerindeki stroma ve/veya epitelin ödemlenmesine sebebiyet verir. Hastalarda endotele tutunmuş renkli infiltrasyon-depozitler (keratik presipitat olark isimlendirilmekte), ve üzerinde stroma ve epitel ödemi gözlenmektedir (Resim 4). Sıklıkla irisin dahil olduğu iltihaplanmada (iritis) beraberinde mevcuttur. Stromal keratitilerden farklı olarak stromal infiltrat ve yeni damarlanma yoktur. Ancak tedavi edilmeyen kronik hastalarda damarlanma ve skarlaşma ortayaçıkabilir. Hastalar ağrı, bulanık görme, ışığa karşı hassasiyet (fotofobi) ve kızarıklık şikayetleri ile başvururlar. Endoteliyitler klinik görünümlerine göre diskiform, diffüz ve lineer olarak sınıflandırılmaktadır.
|
|
|
|
Resim 4.a Endotelit; endotele tutunmuş renkli depozitler
(keratik presipiteler) ve üzerinde ödem.
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
Resim 4. b. Tedavi sonrası görünüm
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
4. Nörotrofik Keratopati
Nörotrofik keratopati kornea innervasyonunun ( sinir hassasiyetinin) bozulması sonucu kornea epitelinin dejeneratif hastalığıdır. Kornea sinirlerinin virus tarafından hasar görmesi sonucu kornea hassasiyeti azalmıştır. Kornea sinir ağının bozulması kornea epitelinin dökülmesi ve iyileşmenin gecikmesine sebebiyet verir. Nörotrofik keratopatinin erken bulgusu düzensiz kornea yüzeyi ve noktasal epitel erozyanlarıdır. Hastalığın ilerlemesi ile bu noktasal erozyonlar dirençli kornea epitel defektine ve ülserasyona dönüşürler. Bu hastalığın komplikasyonu skarlaşma, yeni damarlanmalar, nekroz ve kornea delinmelerine kadar değişebilir (Resim 5).
|
| |
Resim 5. Nörotrofik Keratopati; Skar, yeni damarlanmalar ve iyileşmeyen defekt
(Faik Oruçoğlu arşivinden) |
Belirtiler. Hastalığın tipine ve şiddetine göre değişmektedir. Ağrı, yabancı cism hissi, ışığa karşı hassasiyet, yaşarma, bulanık görme bu şikayetlerden bazılarıdır. Herpes enfeksiyonundan sonra nüksler izlenebilmektedir. Yapılan bir araştırmada 20 yıl içinde %63 hastada en az bir defa uçuk nüksü saptanmıştır *
Tedavi. Tedavi hastalığın tipine göre değişmektedir. Yüzeysel keratitilerde çoğunlukla antiviral merhemler yeterli ve kortizon kullanımı yasakken, derin tutulumlarda ağızdan antiviraller ve kortizon damlalar gerekmektedir. Ayrıca proflaksi ve nükslerin önlenmesindede antiviral haplar kullanılmaktadır. Epitelyal keratitiler kendiliğinden de iyileşebilirken, diğer tutulumlarda tedavi ve sıkı takipler önemlidir. Öyleki nükslerle giden stromal keratitlerde kornea nakillerine gereksinim duyulabilmektedir. Doktorunuz tayin ettiği tedavilere uymanız ve takiplere gelmeniz de önem arzetmektedir.
* Young RC et al. Arch Ophthalmol. 2010;128(9):1178-1183
|
|
|
|
